Het begrip contactcommissies is meer dan 25 jaar geleden bedacht na de gemeentelijke herindeling waarbij Wijdewormer en Jisp bij Wormer werden gevoegd tot een nieuwe gemeente Wormerland. In Oostknollendam bestond al een dorpsraad sinds de 80er jaren en vanaf de gemeentelijke herindeling kregen alle kleine kernen een eigen dorpsraad of Contact Commissie. In de loop der jaren zijn de taken en verantwoordelijkheden voor die commissies vastgelegd in een protocol en kregen zij een jaarlijks te besteden budget voor initiatieven die vanuit de dorpen werden gevraagd. Maar we hebben ook gezien dat enkele commissies eigenlijk niet meer zijn dan een soort van klachtenbureau. De leden voelden zich niet gehoord door de gemeente als er niets aan de klachten gedaan werd of adviezen niet in behandeling werden genomen. De Contact Commissies waren vergroeid tot eigen instituties, compleet met verkiezingen en wilden het liefst gezien worden als een substitutie voor de gemeenteraad. En ondertussen werden de budgetten voor projecten in de dorpen niet of nauwelijks gebruikt.

En notabene in Wormer, ons grootste dorp, bestaat helemaal geen contactcommissie waar inwoners terecht kunnen met hun vragen en voorstellen. Burgers in de kleine kernen worden dus voorgetrokken ten opzichte van hun mede inwoners in Wormer. Dat is scheef en niet uit te leggen.

GroenLinks heeft daarom aan de bel getrokken en diverse voorstellen gedaan om de kern van het bestaan van een contactcommissie, namelijk een platform van burgers dat in gesprek gaat met de gemeente en gevraagd en ongevraagd advies geeft, aan te passen aan de gedachten van deze tijd.

Voor scheefliggende stoeptegels, verkeerd gemaaide bermen of onkruid in het plantsoen bestaat een klantcontactcentrum. Elke burger kan hier digitaal of telefonisch melding doen van gevallen die niet schoon, heel of veilig zijn. Daar hebben we geen instituut of doorgeefluik meer voor nodig.

En bij ontwikkelingen in de openbare ruimte, zoals de herinrichting van een wijk, de aanleg van een rioleringsstelsel of speeltuin, hanteert ons gemeentebestuur al sinds vele jaren de participatie aanpak; met bewoners van een wijk of buurt wordt al in het planstadium gesproken over eisen en wensen voordat de schep in de grond gaat. Voorbeelden? De Structuurvisie, de Zaanbrug, de wegsloot in Jisp, de visie op het Wormer- en Jisperveld, de herinrichting van Bickershorn/Slijckerhorn in Oostknollendam of de Kemphaanstraat in Wormer en de nieuwe woonwijk Neck-Zuid. En ook tijdens de uitvoering van een project is er nauw overleg tussen vertegenwoordigers uit een buurt, de gemeente en de uitvoerders. Als je nu terugkijkt zal elke burger erkennen dat die projecten een goed resultaat hebben opgeleverd of nog zullen opleveren. Is 100% van de burgers dan tevreden? Nee natuurlijk niet. 100% tevredenheid bestaat niet.

En er is meer dan de openbare ruimte. Vooral op sociaal terrein zijn de veranderingen in onze maatschappij groot. Ouderenzorg, jeugdzorg, mantelzorg, armoedebestrijding. Het zijn aandachtsgebieden die de gemeente in haar takenpakket heeft gekregen en die ook op wijk- en buurtniveau aandacht moeten krijgen. Daar spelen burgerplatforms en dorpshuizen een belangrijke rol in en de gemeente heeft daarvoor al beleid ontwikkeld en is nu bezig dat uit te rollen. GroenLinks vraagt zich serieus af of de contactcommissies de platformen kunnen zijn die dit in de kernen gaan dragen. En nogmaals, hoe doen we dat dan in Wormer waar geen contactcommissie bestaat?

Het succes én de teleurstelling van contactcommissies komt voort uit de mensen die zich hebben opgeworpen om zich in te zetten voor dorpse belangen. Natuurlijk zijn er successen. Maar het functioneren van de Contactcommissies is dit jaar al 3x behandeld in de raad. Er is dus iets aan de hand. Enkele ex-contactcommissie leden hebben bekend dat het werk vooral energie kost en weinig tot niks oplevert. Het draait bijvoorbeeld vaak om persoonlijke belangen ipv gemeenschappelijk belangen. En de commissie zou een bindende rol moeten spelen in de gemeenschap in plaats van het uit elkaar spelen van mensen en meningen. Vergaderingen moeten openbaar zijn en een veilige plek bieden voor een open discussie, waar aanwezigen naar elkaar luisteren en met elkaar in goede sfeer van gedachten kunnen wisselen. Maar de cohesie werd vooral verloren toen de gemeente besloot dat contactcommissies voortaan hun licht moest laten schijnen over bouwlocaties, bouwtekeningen en bouwbesluiten en dit formaliseerde in een nieuw protocol, compleet met een doorlooptijd voor het te geven advies. Vanaf dat moment zie je dat de contactcommissie moeite heeft om een advies te geven. Want dan gaat het ineens over gunnen in plaats van objectieve criteria. Gun ik mijn buurman zijn project? Kan ik bij weerstand uit de buurt mijn rug recht houden? Een oud commissielid vertelde mij deze week persoonlijk: “Het is begrijpelijk dat mensen zich niet graag verkiesbaar stellen voor de contactcommissie. Je moet van goeden huize komen, wil je je rug recht houden. Meerdere meningen en verwachtingen krijgen de commissieleden van de dorpsgenoten te horen. Dat legt de nodige druk op de schouders en neemt soms stress mee. Heb je dat over voor vrijwilligerswerk?”

Het verlangen naar zeggenschap is groot onder burgers en mogen meetellen is waar het om draait. Klagen helpt niet en gedrag kun je niet vangen in regeltjes en protocollen. De schouders eronder en een positieve oplossingsgerichte aanpak wel.  En technocraten die op afstand besluiten nemen zullen steeds vaker met tegenstand te maken krijgen en zichzelf overbodig maken. Het kan en moet anders. Dat is waar GroenLinks in gelooft. Ons advies aan de gemeenteraad is samengevat:

  • Schaf de instituties af en ga écht met burgers in gesprek op een open en transparante manier. 
  • Niet op het gemeentehuis, maar in de wijk en in het dorp.
  • Het protocol en de verkiezing van contactcommissie leden is achterhaald en kan vervangen worden door volwaardige burgerparticipatie en burgerinitiatieven. De raad heeft hiervoor al goede voorstellen aangenomen. En als de huidige leden van de commissies ook in nieuwe burgerplatformen willen participeren? Graag!
  • Raadsleden moeten actiever worden en burgers en burgerplatforms helpen met het zoeken naar oplossingen voor vraagstukken die leven. Burgers hebben de mogelijkheid om met luie raadsleden af te rekenen. Dáár zijn verkiezingen voor. En contactcommissieleden die écht het verschil willen maken stappen over naar een politieke partij of richten er zelf eentje op. Dat is ook democratie en een toonbeeld van de schouders er onder zetten.
  • GroenLinks steunt dus het raadsvoorstel van het college om de huidige commissies om te buigen tot een burgerplatform nieuwe stijl.