Al enkele maanden vergadert de gemeenteraad over de toekomst van Baanstede. BaanStede voert in opdracht van acht gemeenten in de regio Zaanstreek en Waterland de wet sociale werkvoorziening uit. Deze is gericht op het werkfit maken en houden van mensen met een arbeidsbeperking. Het streven is om zo veel mogelijk mensen aan het werk te helpen in een reguliere werkomgeving. De gemeenten zijn ook opdrachtgever en financier. In 2015 heeft gemeente Zaanstad aangegeven de huidige vorm van Baanstede niet meer te zien zitten. Ook de andere gemeenten beraden zich nu op de toekomst van Baanstede en praten over ontvlechting van onderdelen en het al dan niet zelfstandig uitvoeren van taken, als onderdeel van de nieuwe participatiewet.

Naar aanleiding van een recent gehouden onderzoek door bureau Langendijk SWO naar mogelijke scenario's, wordt de gemeenteraad nu voorgesteld te kiezen voor een scenario waarbij Zaanstad de regie neemt en Wormerland bij Zaanstad diensten gaat inkopen. De fractie van GroenLinks heeft daar enkele kritische vragen bij gesteld. Wij zijn niet per definitie tegen het voorgestelde besluit om samenwerking te zoeken met Zaanstad maar vinden dat er een serieuse kans moet worden gegeven om ook met de gemeenten die nu (en in de toekomst) samenwerken in de organisatie Overgemeente te bekijken of een samenwerking en voldoende schaalgrootte mogelijk is.

Geacht college,

De volgende ontwikkelingen die van belang (kunnen) zijn bij de wijze van ontvlechting/omvorming van Baanstede zijn bij ons bekend:

  • Met het conceptraadsbesluit dat u ons voorlegt voor de raadsvergadering van 8 maart, stelt u voor in te stemmen met het advies van bureau Langedijk SWO en te kiezen voor scenario 4. Dat betekent een keuze voor omvorming van Baanstede en het afnemen van diensten van de gemeente Zaanstad via de figuur van een af te sluiten dienstverleningsovereenkomst (DVO);
  • Er is momenteel volop discussie over uitbreiding van ambtelijke samenwerking in de regio. Wormerland werkt ambtelijk samen met Oostzaan in Overgemeente, in Landsmeer wordt het concept van Overgemeente omarmd en mogelijkerwijs gebeurt dat ook in Waterland. Dit zou kunnen leiden tot ambtelijke samenwerking in LOWW-verband (Landsmeer, Oostzaan, Waterland, Wormerland);
  • De gemeente Waterland heeft opdracht gegeven een eigen onderzoek uit te voeren naar scenario 3. In het door hetzelfde bureau Langedijk SWO uitgebrachte rapport wordt geconcludeerd dat onder bepaalde voorwaarden scenario 3 in Waterland mogelijk is. De besluitvorming in de raden van Oostzaan, Landsmeer en Waterland tendeert in de richting van een keuze voor optie 3;
  • In het Zaanstad-beraad van vorige week heeft wethouder Straat aangegeven dat het college van B en W van Zaanstad nog niet heeft gekozen voor scenario 4. Baanstede staat in Zaanstad zeer waarschijnlijk op de raadsagenda van 10 maart;
  • In andere gemeenten zijn moties cq amendementen aangenomen, waardoor de besluitvorming in die gemeenten wordt verschoven naar de zomer.

De raadsfractie van GroenLinks heeft de volgende technische vragen:

  1. Wat betekent het voor de besluitvorming in de raad van Wormerland als de voornaamste betrokken partij, Zaanstad, bij scenario 4 nog een slag om de arm houdt? 
  2. Wat betekent de slag om de arm van Zaanstad en de verschoven besluitvorming in andere gemeenten voor de inhoud van het te houden portefeuillehoudersoverleg dat volgens de planning op 9 maart gehouden wordt en waarin de portefeuillehouders de principekeuze van de raden delen?
  3. Onder welke condities is scenario 4 uitvoerbaar? Is deze ook nog uitvoerbaar indien alleen Zaanstad en Wormerland voor deze variant kiezen?
  4. In het raadsvoorstel wordt gesteld dat Wormerland nauw betrokken is bij het oprichten van de nieuwe uitvoeringsorganisatie van Zaanstad. Is het reeds mogelijk de contouren van een dergelijke organisatie te schetsen en aan te geven hoe het in de praktijk met een DVO gaat werken?
  5. Zullen de kosten die gepaard gaan met de opzet van een nieuwe organisatie integraal worden doorgerekend aan de gemeente(n) die diensten gaan afnemen? Zijn die kosten hoger als minder gemeenten binnen de DVO diensten afnemen? Zijn de kosten voor Wormerland acceptabel als alleen Wormerland diensten afneemt?
  6. Wat is de onderbouwing van de stelling dat Wormerland te klein is om zelf lokaal de uitvoering van de SW op te pakken en dat ook in samenwerking met de gemeente Oostzaan dit niet mogelijk zal zijn?
  7. Zou een uit te brengen rapport voor Wormerland, gelijk het rapport voor Waterland, niet ook tot de conclusie kunnen leiden dat onder bepaalde voorwaarden scenario 3 mogelijk is?
  8. Biedt een uitgebreid ambtelijk samenwerkingsverband binnen de LOWW-gemeenten niet de mogelijkheid om scenario 3 verder te onderzoeken omdat daarmee ambtelijk meer volume wordt gecreëerd en er inhoudelijk voor aanpak van SW en participatiewet meer mogelijkheden worden gecreëerd, bijvoorbeeld voor uitwisseling van werk? Heeft het college deze optie onderzocht? Zo niet, is het college bereid alsnog deze optie te onderzoeken?

De antwoorden zullen bepalend zijn voor het standpunt dat de fractie van GroenLinks tijdens de volgende raadsvergadering op 8 maart zal innemen.