Asielzoekers
Het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) vangt asielzoekers op zodra zij in Nederland binnenkomen en huisvest hen in locaties van het COA, totdat over hun asielverzoek is beslist door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de rechter deze beslissing heeft getoetst. Deze opvanglocaties zijn in Ter Apel maar er zijn nog diverse opvang locaties verspreid in Nederland zoals in Arnhem, Budel en ook in Zaandam (voormalige gevangenisboot). Deze opvanglocaties hebben een permanent karakter en kunnen onderdak bieden aan 300-600 asielzoekers.
Het COA is verantwoordelijk voor de beschikbaarheid van voldoende opvangplaatsen voor asielzoekers die zijn toegelaten tot de asielprocedure. Het COA realiseert opvanglocaties in heel Nederland en onderhandelt daarover met gemeenten. Bij het openen of sluiten van een opvanglocatie is de gemeente een belangrijke partner. Samen worden afspraken gemaakt over onder meer het aantal opvangplaatsen, hoe lang de opvang blijft, de organisatie van het centrum, de financiering, de overlegstructuur en het onderwijs aan de kinderen van de bewoners. De gemeente ontvangt bovendien een financiële vergoeding per asielzoeker.
Tijdelijke opvanglocaties
Gelet op de grotere vluchtelingenstroom momenteel heeft het COA in september aan gemeenten gevraagd of zij passende tijdelijke opvanglocaties hebben voor asielzoekers. Aanvankelijk werd gezocht naar opvanglocaties waar minimaal 600 vluchtelingen geplaatst konden worden. Dat aantal is nu verlaagd naar circa 300. Wormerland kan aan deze vraag niet voldoen. De gemeente Zaanstad heeft in de regio het voortouw als centrumgemeente genomen en zal naar verwachting zo’n 700 opvangplekken voor zijn rekening nemen tot het eind van dit jaar. Ook het dorp Oranje heeft zo’n tijdelijke opvanglocatie.
Crisis of 72 uurs opvanglocaties
Ook heeft het COA aan gemeenten gevraagd om in samenwerking met de grotere opvanglocaties, de zogenaamde Crisisopvang te mogen gebruiken. Elke gemeente heeft de mogelijkheid (verplichting) om in geval van een lokale crisis (brand, milieuramp, grootschalige ongelukken e.d.) tijdelijke opvang te regelen voor haar eigen bewoners. In Wormerland is bijvoorbeeld bij de grote cacaobrand in 2003 gebruik gemaakt van deze crisisopvang. In Wormerland is de sporthal geschikt te maken voor deze vorm van opvang. Het COA hanteert voor het gebruik van deze tijdelijke opvang een maximale duur van 72 uur, hoewel enige flexibiliteit wordt verlangd. Inmiddels is duidelijk geworden dat in sommige situaties de Crisisopvang wel tot enkele dagen kan duren en er zijn zelfs situaties bekend waarbij asielzoekers in bussen worden verhuisd van de ene naar de andere crisisopvang en na een carrousel zelfs weer terug komen. Omdat het COA geen garanties over dit proces kan geven heeft Gemeente Wormerland besloten op dit moment haar crisisopvang niet ter beschikking te stellen.
Statushouders
Asielzoekers die een verblijfsvergunning van de IND hebben ontvangen zijn vergunninghouders, ook wel statushouders genoemd. Het COA brengt deze mensen dan in de regio waar het AZC is gehuisvest onder bij gemeenten. Gemeenten hebben de taak om vergunninghouders te huisvesten. Een vergunninghouder verhuist binnen veertien weken na het krijgen van een verblijfsvergunning van het AZC naar een woning in de toegewezen gemeente.
Elk half jaar krijgen gemeenten door het Rijk een taakstelling opgelegd voor het aantal te huisvesten vergunninghouders. Op basis daarvan koppelt het COA de vergunninghouder aan een gemeente en de gemeente zoekt vervolgens passende woonruimte.
Vergunninghouders komen terecht in verschillende soorten woningen, bijvoorbeeld een eengezinswoning, portiekwoning of tweekamerappartement in een dorp of stad. Voor alleenstaanden is niet-zelfstandige huisvesting ook een mogelijkheid. Zij delen dan bepaalde voorzieningen, zoals de keuken, de douche, het toilet of de woonkamer.
Het toegenomen aantal asielzoekers geeft op dit moment druk op de beschikbare woningvoorraad omdat zij voorrang hebben boven woningzoekenden uit onze eigen gemeente.
Taakstelling Wormerland 2015
In totaal dienen wij in 2015 30 statushouders te huisvesten in onze gemeente. De gemeente verwacht in goed overleg met de woningcorporaties deze plaatsingen in 2015 te kunnen realiseren. Twee maal per jaar vindt een overleg plaats met de corporaties en de betrokken beleidsmedewerkers, de regievoerder van het COA en de coördinator statushouders om de voortgang helder te houden en eventueel tot oplossingen te komen om aan de taakstelling te kunnen voldoen.
Gelet op de aanhoudende vluchtelingenstroom in Europa is de verwachting dat de gemeente Wormerland in 2016 meer statushouders dient te huisvesten. Alhoewel nog niet door het COA doorgegeven, gaan wij voor volgend jaar uit van in totaal 34 te plaatsen statushouders maar een groei naar ruim 40 is niet uit te sluiten.
De ervaring leert dat de huisvesting van statushouders veelal om gezinnen gaat. Uitgaande van een gemiddelde gezinsgrootte van 4 mensen, betekent dit ongeveer 8 à 9 extra aanvragen levensonderhoud op grond van de Participatiewet en gemiddeld 4 aanvragen voor bijzondere bijstand per gezin. De gemeente draagt de kosten voor maatschappelijke begeleiding, denk aan taalcursussen en andere begeleiding.
Semipermanente woningen en permanente woningen
Om de druk op de beschikbare woningvoorraad weg te nemen kan het zinvol zijn tijdelijke extra woningen te realiseren. Tijdelijk betekent dan bijvoorbeeld een periode van 1-5 jaar. Die woningen kunnen gerealiseerd worden in vrijstaande gebouwen van de gemeente (scholen) en van particulieren (kantoren). Een aantal particulieren hebben al ruimte aangeboden zoals vakantiehuisjes, B&B en kantoren. Uiteraard dienen sommige gebouwen eerst geschikt gemaakt te worden voordat deze bewoond kunnen worden. Deze semipermanente woningen kunnen eventueel ook toegewezen worden aan andere woningzoekenden zoals jongeren en starters. Ook kan versneld gezocht worden naar plaatsen waar sociale woningbouw permanent gerealiseerd kan worden. Er zijn binnen Wormerland nog enkele locaties beschikbaar. Nogmaals, we hebben het over enkele tientallen mensen die wij komend jaar (en de jaren er na) verspreid over Wormerland een woning moeten aanbieden.
GroenLinks is voorstander van het snel zoeken naar creatieve oplossingen voor (semi-)permanente woningen. Natuurlijk vinden wij ook dat de gemeente serieus moet overwegen om 72 uurs crisisopvang te bieden, maar alleen als dit kleinschalig, eenmalig en echt voor korte duur is. Om te peilen hoe de bevolking over dit alles denkt wordt een consultatie gedaan op dinsdagavond 27 oktober in het gemeentehuis. Meer informatie hierover is terug te vinden op de website van Wormerland. Wil jij graag je mening met ons delen maar kun je niet aanwezig zijn op 27 oktober, dan kun je natuurlijk ook via de sociale media met ons je gevoelens en ideëen delen. doe dat via onze FaceBook pagina Groen en Social Wormerland (http://www.facebook.com/groenlinkswormerland), Twitter (@GLWormerland) of per email harold.halewijn @ episteem.nl