Op woensdag 8 maart heeft GroenLinks Wormerland een informatieavond georganiseerd over Tiny Houses. De reden voor interesse naar het onderwerp Tiny Houses is ontstaan vanuit de zoektocht naar woonruimte voor alle woningzoekenden in de gemeente Wormerland. Het fenomeen Tiny Houses spreekt daarbij aan omdat het een nieuwe woonvorm is en bijvoorbeeld tijdelijk in een woonbehoefte kan voorzien. Ook is Wormerland op dit moment bezig met het uitwerken van een nieuwe Woonvisie waarin deze nieuwe woonvorm opgenomen zou kunnen worden. Het blijkt echter dat initiatiefnemers tegen bestaande wet- en regelgeving aanlopen en gemeenten nog niet goed weten hoe hiermee kan worden omgegaan. Deze informatieavond heeft extra informatie én impuls gegeven voor zowel geïnteresseerden als politieke vertegenwoordigers.

Tijdens deze avond, die door ruim 100 belangstellenden werd bezocht, is door Marjolein Jonker en Monique van Orden ingegaan op het begrip Tiny Houses. Marjolein en Monique zijn de drijvende krachten achter het samenwerkingsverband Tiny House Nederland. Zij constateren een groeiende behoefte aan kleinere manieren van wonen. Of het nu gaat om het verlangen naar duurzamer, mobieler of betaalbaarder te leven, het enthousiasme voor het uit Amerika overgewaaide Tiny Housing groeit. Woningen die we nu kennen passen steeds minder bij de huidige eisen en wensen t.a.v. duurzaamheid, omvang en woonlasten. Huishoudens worden steeds kleiner terwijl mensen wel de verbinding willen houden met de natuur en een sociale omgeving. Er is daarbij weinig verschil tussen de wensen van jongeren of ouderen, behalve bij ouders met kinderen.

Via de website van Marjolein en Monique (www.tinyhousenederland.nl) kun je alle informatie vinden over de ontwikkelingen rondom Tiny Houses in Nederland. Je treft er informatie aan van architecten, bouwers, bloggers en ervaringsdeskundigen, woonlocaties waar nu wordt ontwikkeld en een forum voor uitwisseling van ideeën. Ook kun je via die website heel veel voorbeelden van Tiny Houses bekijken.

Minimalistisch en Ontspullen

Tijdens de presentatie van Marjolein en Monique zijn vele voorbeelden van (Nederlandse) pioniers met Tiny Houses getoond. De minimalistische uitstraling moet je aanspreken en je moet ervoor willen kiezen. De ruimte is immers beperkt in verhouding tot een rijtjeswoning en dat betekent concessies doen aan spullen en voorzieningen. Maar je krijgt er veel vrijheid voor terug. En daarbij spreekt vooral de vrijheid van ontwerp erg aan. Architecten kunnen je helpen om jouw eigen Tiny House te ontwerpen volgens jouw eisen en wensen. Dat er daarbij slim gebruik gemaakt moet worden van multifunctionele ruimtes (bergplek onder de bank, koelkast verwerkt in de trap) e.d. is noodzakelijk. Veel wordt mogelijk gemaakt door slimme techniek, vooral als je zonder nutsvoorzieningen (gas, water, licht) zou willen wonen. Maar dat is een keuze! Een uitspraak die hierbij past is “ruimte in de kast, levert ruimte in je hoofd.”

Regelgeving

Degenen die dromen van een Tiny House lopen al snel tegen de beperkingen van de huidige wet- en regelgeving aan, met name die van het Bouwbesluit 2012. Zo blijkt een huis op wielen buiten maximaal 2,55 m en binnen minimaal 2,40 m te moeten zijn waardoor degelijke wanden niet mogelijk blijken, of is bij elk hoogteverschil van meer dan 0,22 m een grote, vaste trap verplicht waardoor een handige loft met ladder niet kan. Voorschriften ontworpen om het woongenot te vergroten hebben hier een averechtse uitwerking.

Het bouwbesluit is een set van regelgeving die eisen bevat voor de bouw van woningen. Op https://www.onlinebouwbesluit.nl/ kun je hier alles over teruglezen. Dit is bekende materie voor architecten en bouwers. Simpel gesteld kun je de volgende conclusies stellen:

  1. Een Tiny House dat vervoerbaar is en afmetingen heeft die kleiner zijn dan 2,35mx5,87m (afmetingen zeecontainer) kan in principe niet volgens het bouwbesluit worden gebouwd. Gemeenten kunnen voor het plaatsen van deze woningen wél vergunning verlenen als deze tijdelijk worden geplaatst. Bijvoorbeeld voor een periode van 5 of 10 jaar. Daarom worden deze woningen ook vaak gebouwd op wielen of kunnen getakeld worden voor transport op een dieplader. Belangrijk is om als eigenaar/bouwer geen concessies te doen aan veiligheid. Dus zorg dat vluchtwegen, rook- en koolmonoxidedetectie aanwezig is. De keuze voor geheel of gedeeltelijk off-grid wordt door de bewoner zelf bepaald, of door de beperking van de tijdelijke bouwlocatie. Het bouwen van deze Tiny Houses kan wel als een Innovatieproject vanuit de Crisis- en herstelwet. De Crisis- en herstelwet maakt het mogelijk om via een tijdelijk experiment af te wijken van bepaalde voorschriften in het Bouwbesluit 2012. Middels een project kan voor een bepaalde periode (bijvoorbeeld 10 jaar) vrijstelling worden verkregen voor beperkingen voor Tiny Housing. Het doel is niet alleen om nu bewoning mogelijk te maken, maar om ook in toekomstige wetgeving ruimte te creëren voor andere manieren van wonen.
     
  2. Een Tiny House dat groter is (tot maximaal 50m2) wordt ook wel Small House genoemd. Deze woningen kunnen wel volgens het bouwbesluit worden gebouwd. Technisch gezien kunnen deze woningen nog steeds transportabel worden gemaakt en dus op tijdelijke basis worden geplaatst. Maar zij kunnen ook op een fundament worden geplaatst en hebben daarmee een meer permanent karakter. De keuze voor geheel of gedeeltelijk off-grid wordt door de bewoner zelf bepaald, of door de beperking van de bouwlocatie.
     
  3. Gemeenten kunnen de vraag naar ruimte voor Tiny Houses faciliteren door tijdelijk locaties aan te wijzen. Een gemeente kan namelijk een tijdelijke afwijking van een bestemmingsplan toepassen, bijvoorbeeld voor een ontwikkellocatie die voorlopig nog niet ontwikkeld zal worden. Provincies werken hieraan mee, tenzij de ontwikkellocaties beschermd worden door natuurwetgeving (zogenaamde rode contouren) of te dicht bij snelwegen, industrie e.d. is gelegen.
     
  4. Particulieren die een Tiny House project willen realiseren kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) biedt. Onder 'particulier opdrachtgeverschap' worden die vormen van woningbouwontwikkeling verstaan waarbij de kopers zelf hun grondkavel kopen of pachten en een architect kiezen om zo met maximaal particulier initiatief een woning te realiseren. Aanwijzing als innovatief project onder de Crisis en Herstelwet bevordert de keuzevrijheid van de particuliere opdrachtgevers en stimuleert daarmee de bouw van woningen. Aangezien niet alle regels van het Bouwbesluit behoeven te worden nageleefd ontstaat de ruimte voor innovatie die ook anderen tot inspirerend voorbeeld kan dienen. Aspirant-bewoners en bouwers kunnen, in overleg met hun gemeente, zich aanmelden voor zo een project. Door deelname aan het project wordt het dus mogelijk om via het reguliere traject woningen toe te staan die zonder de in het project verkregen vrijstellingen niet mogelijk zouden zijn. Het is voor een gemeente ook mogelijk zich rechtstreeks bij de projectgroep aan te melden voor deelname aan het project. Voor een gemeente betekent dit de mogelijkheid om binnen haar grondgebied elk type woning te realiseren, zolang deze maar minstens voldoet aan de versoepelde voorschriften in het project. Het kan dan gaan om verplaatsbare Tiny Houses, al dan niet op aanhangwagens, of om stapelwoningen gericht op hoge dichtheid in binnenstedelijk gebied. In de praktijk betekent dit een beter gebruik van beschikbare grond en het gelijktrekken van (seriematige) projectbouw met particulier opdrachtgeverschap, welke laatste al sinds 1 juli 2015 zeer is versoepeld met een verkleind verblijfsgebied van minimaal 10 m².

Overige opmerkingen

  1. Een hypotheek voor een Tiny House kan lastig zijn in verband met de tijdelijkheid of het feit dat het in sommige situaties een niet Grondgebonden (verplaatsbare) woning is. Maar er zijn andere financieringsvormen mogelijk. Ook de kostprijs ligt, natuurlijk afhankelijk van de eisen en wensen, aanmerkelijk lager. Er zijn bedragen genoemd van 30.000 tot 60.000 euro, exclusief de huur of pacht van de grond.
     
  2. Indien een gemeente meewerkt bij de realisatie van een Tiny House project, verkrijg je ook een officiële inschrijving BPR met bijbehorend postadres.
     
  3. Als meerdere Tiny Houses in projectvorm worden gerealiseerd kun je overwegen om samen een gezamenlijke ruimte te bouwen voor bijvoorbeeld de opslag van gereedschap, fietsen of een wasmachine.
     
  4. Woningcorporatie WormerWonen volgt de ontwikkelingen maar heeft nog geen concrete plannen om Tiny Houses te gaan ontwikkelen, of te verhuren. Vermoedelijk zal dit door de hogere kosten ook niet interessant zijn.
     
  5. De Zigeunerswet of Woonwagenbewoners en Zigeuners Wet bestaat niet meer en is niet van toepassing op deze woonvorm.
     
  6. De fractie van GroenLinks Wormerland zal haar uiterste best doen de gemeenteraad en het college te overtuigen van de noodzaak om Tiny Houses mogelijk te maken in onze gemeente.

Belangstelling

Heb je belangstelling voor een Tiny House maar weet je nog niet hoe je nu verder moet? Meld je aan bij Tiny House Nederland. Zij kunnen je verder helpen met informatie, aanpak, keuzes e.d.. In sommige gevallen zal dat niet kostenloos zijn. Je kunt ook zelf het initiatief nemen door belangstellenden te verzamelen en samen via een zogenaamd burgerinitatief (zie ook bij COP) je project te starten.