De behandeling van de begroting door de gemeenteraad was voor de fractie van GroenLinks Wormerland aanleiding om nog eens terug te kijken op de afgelopen raadsperiode én vooruit te kijken voor de komende jaren. Want dat is nodig omdat in maart 2018 de gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden. En daar wil GroenLinks net als de vorige keer een uitstekend resultaat neerzetten. 

Ik kan mij nog herinneren dat wij in 2015 bij het behandelen van de begroting voor 2016, door oppositiepartij VLW een apocalyptisch beeld voorgespiegeld kregen. De begrotingsoverschotten zouden volgens VLW door de huidige coalitie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, omslaan in begrotingstekorten. En de solvabiliteit die volgens VLW in haar coalitieperiode was gegroeid van 37,2% naar 46,4% zou door deze coalitie ongetwijfeld weer krimpen en vergezeld gaan door een verlaging van de algemene reserve. De heer Hendriks noemde dit potverteren, een greep in de reserves en gaf ons de bijnaam “Rupsje Nooit genoeg” en wees erop dat het volgende college dan de puinhopen weer kon opruimen.

Hoe schril steken deze beweringen van VLW uit 2015 af tegen het resultaat van de jaarrekening 2016. Wij noemen enige cijfers uit de jaarrekening 2016. Naast het resultaat van €1.000.000 dit jaar en in 2015 een bedrag van €669.000 voordeel, is de algemene reserve geen €4.3mln maar €4.7 miljoen en met het resultaat van 2016 zal dit stijgen naar €5.4 mln. Wat graaien in de reserves? Voorts geen verlaging van de solvabiliteit maar een verhoging naar 52%. Wat Rupsje nooit genoeg? En de reserves: in plaats van graaien uit de reserves en potverteren zijn de reserves gestegen tot bijna €20 mln. Einde 2014 was dat nog €17.5 miljoen. Een toename van €2.5 miljoen. Wat potverteren?

Op basis van die resultaten heeft dit college een prima begroting gepresenteerd voor de komende jaren en daarmee een zeer gezonde basis gelegd voor een nieuw college dat in 2018 zal worden gepresenteerd. GroenLinks maakt graag weer deel uit van dat college. Wij laten geen puinhoop achter, maar kunnen tevreden achterom én vooruit kijken.

Deze begrotingsbehandeling is daarom ook een mooi moment om eens terug te kijken hoe wij dat allemaal bereikt hebben.

Het centrumplan is door dit college afgerond. In een kleinere opzet, die passend is bij Wormerland én tegen beheersbare kosten. En het resultaat mag er zijn. Winkeliers en het winkelend publiek zijn weer tevreden, de bibliotheek doet het goed en de openbare buitenruimte ziet er fris en prettig uit. Het nog te realiseren kunstwerk zal daar nog een extra dimensie aan toevoegen. Er is een wijkbus die inwoners van en naar het winkelcentrum brengt. En met de opening van de multifunctionele accommodatie “de Omslag” hebben wij eindelijk ons bruisende hart weer terug in Wormer. Dat is toch fantastisch allemaal? Niettemin zouden wij graag nog wat meer dynamiek in het centrum van Wormer zien. Ondernemers en SKWO zouden een meer aanjagende rol kunnen spelen. In onze visie moeten met name met SCWO daarover goede subsidie-afspraken worden gemaakt.

Dit college heeft ook het lef gehad om anders om te gaan met burgerparticipatie. Vanuit een burgerinitiatief heeft dit college de oprichting gesteund van een nieuw theater, de Kaasfabriek. De programmering is in volle gang en onze fractie ziet en hoort louter positieve berichten over hoe dat theater is ingericht en nu al zo mooi functioneert. Maar ook de oprichting van de nieuw school De Eigen Wijs is een voorbeeld hoe je met burgers samen nieuwe initiatieven kunt vormgeven en Wormerland Duurzaam, een initiatief van 3 personen dat duurzaamheidsmaateregelen adviseert en begeleid voor burgers. Jammer vinden wij het dat er nog zo weinig is gedaan met de dorpsvisie in Jisp. Dat verdient echt meer aandacht. Ook de al lang bestaande vraag naar snel Internet in het buitengebied zou door het gemeentebestuur samen met burger voortvarender opgepakt moeten worden. GroenLinks is een voorvechter van deze aanpak en heeft dat in de verschillende debatten laten merken. Wij laten al vanaf de start van deze gemeenteraadsperiode zien hoe je samen met burgers tot prachtige initiatieven kunt komen. Op het gebied van duurzaamheid, op het gebied van zorg en op het gebied van natuur in ons prachtige Wormer- en Jisperveld. Maar ook bij ruimtelijke ordenings vraagstukken leggen wij graag ons oor te luisteren bij burgers die met initiatieven komen of willen komen. Want daar is nog veel hulp te bieden. En dat is ook een rol die een raadslid heeft. Niet alleen achterover in deze raadszaal zitten om een oordeel over papierenstukken te vellen, nee, samen met burgers en ondernemers in gesprek gaan en oplossingen zoeken voor hun vragen en problemen. GroenLinks gaat door met deze manier van werken en deze werkwijze zal wat ons betreft ook door de hele ambtelijke organisatie moeten worden omarmd.

Op educatief-cultureel gebied zouden we de kinderboerderij bijna vergeten. Deze is afgelopen jaar helemaal vernieuwd. Nieuwe beschoeiing langs de waterkanten, een nieuwe stal voor de dieren en zonnepanelen op het dak. Deze educatieve voorziening is door elk opgroeiend kind in Wormer en daarbuiten gebruikt om te leren omgaan met dieren, voederen en knuffelen. Hoe mooi is het dat deze kinderboerderij nu weer jaren verder kan met die taak. En Wormerland kan dit soort voorzieningen in stand houden door een degelijk financieel beleid.

Al meerder malen heeft GroenLinks voorgesteld om samen met Sportfondsen Wormer te kijken welke duurzame investeringen gedaan kunnen worden aan de sporthal en het zwembad om zo het exploitatietekort te verlagen. Dit voorjaar nog zijn er vragen gesteld over de temperatuur van het zwembadwater en behoudens een enkel memo zijn er bij de fractie van GroenLinks nog geen concrete maatregelen bekend. Ook in deze begroting zien wij geen aandacht voor dit onderwerp. Wij willen graag dat het college ons de laatste actuele stand van zaken geeft mbt de investeringen in zonnepanelen voor de Sporthal en de afspraken die gemaakt zijn met het Zwembad?

De fractie van GroenLinks is bijzonder tevreden met de zogenaamde nul-energie-woningen die nu worden gebouwd aan de Spatter- en Fortuinstraat. En de klaarliggende bouwplannen voor nieuwe woningen in Oostknollendam, notabene de eerste gasloze wijk in Wormerland. Samen met WormerWonen hebben wij veel bereikt op het gebied van duurzaamheid. En dit is nog maar het begin want de komende 20 jaar zullen alle woningen in Wormerland iets gaan merken van die energietransitie.

Dit college heeft überhaupt veel werk verricht ten aanzien van het creëren van nieuwe woonruimte. De Poort van Wormer, Neck-Zuid, de Beschuitstoren, de ontwikkelingen langs de Veerdijk. Maar als je goed kijkt naar de behoefte op de woningmarkt, zijn we nog niet klaar. De behoefte is veel groter. En daarbij zullen wij op zoek moeten gaan naar andere, slimme manieren om het aantal woningen in Wormerland uit te breiden. De hoogbouw in de Gele Lisstraat, Wollegrasstraat en Watermuntstraat is toe aan een revival. Verdichting, differentiatie en verduurzamen zijn de sleutelwoorden voor woningbouw in de komende decennia. Daarmee kun je bouwen voor elke doelgroep. Dat is best een lastige opgave omdat deze wijk nu al een mix is van particuliere woningen en sociale huurwoningen. Maar die differentiatie is belangrijk voor de leefbaarheid en sociale cohesie in de wijken.

Er liggen nog veel meer kansen in Wormerland op het gebied van uitbreiding van woningen. En dan denkt GroenLinks niet aan woonwijken in de Wijdewormer, zoals onlangs nog beschreven in het NoordHollandsdagblad. Wij zoeken het in kleinschalige oplossingen. Maar daarbij zullen wij wel bepaalde, soms achterhaalde principes moeten durven loslaten. Welke bijdrage kunnen wij verwachten van bijvoorbeeld tiny houses, het toestaan onder nader te bepalen kaders van woningen in de 2e lijn, kleinschalige woonoplossingen voor zorgbehoevenden in het landelijk gebied en het veranderen van de functies van leegstaande kantoren en industriegebouwen? En dat kan met behoud van de kwaliteit en kernmerken van onze gemeente. Een ieder kan zo zijn eigen principes en opvattingen hebben over de ontwikkelingen in onze dorpen en de wijze waarop wij nu wonen. Maar we leven in de jaren 20 van de 21e eeuw, niet meer in de jaren 50-60 van de vorige eeuw. De samenleving schreeuwt om betrokkenheid bij politieke besluitvorming. Volgens GroenLinks moet dat niet met referenda, neen, met een volwaardige participatie van burgers gedurende het gehele proces. Dus burgers zo vroeg mogelijk betrekken bij het maken van plannen en gedurende de hele doorlooptijd van een bepaald project.

De komende jaren zullen we gaan inzien dat de oude bestemmingsplannen te conserverend van aard zijn en dat in de omschakeling naar de nieuwe omgevingswet een aanpassing van beleid, van visie en denken in oplossingen nodig is, samen met een participerende burger. Die nieuwe omgevingswet die vanaf 2019 of 2020 zal worden toegepast is voor GroenLinks een moment om zich nadrukkelijker te bemoeien met het inrichten van een groene en duurzame leefomgeving. Een schone en gezonde toekomst moet leidend zijn bij inrichtingsvraagstukken in plaats van economische afwegingen. Als kleine gemeente lossen wij niet de mondiale klimaatproblemen op, maar wij kunnen er wel alles aan doen om zelf met een goed gevoel deze wereld over te dragen aan onze kinderen en kleinkinderen. En ja, ouderen hebben andere behoeften en opvattingen dan jongeren maar jongeren vragen ook om een plek in deze maatschappij en het zou raadsleden sieren als zij ook eens hun oren te luisteren zouden leggen bij deze jongeren.

In de begroting staat vermeld dat agrariërs een belangrijke bijdrage leveren aan het in standhouden van het veenweide landschap. GroenLinks vraagt zich sterk af of dit vandaag de dag nog wel het geval is. Er komen steeds meer studies beschikbaar die aangeven dat landbouw en veeteelt in eerste instantie een economisch belang dienen en dat daarvoor grote offers worden gebracht die nadelig zijn voor natuur en biodiversiteit met op lange termijn weer schade aan de economie. Het voert te ver om daar nu verder over uit te wijden maar deze geschreven vanzelfsprekendheid mag wat ons betreft voortaan weggelaten worden. Daarnaast, als wij praten over het beheer van ons veenweidegebied, zullen wij in de nabije toekomst met elkaar in gesprek moeten gaan over de toekomst van ons natuurgebied. De uitstoot van methaan, en de vroegtijdige verbranding van veen met CO2 uitstoot als resultaat, levert een enorme bijdrage aan broeikasgassen. Het huidige beheer kan dit proces niet beteugelen. Dat zal anders moeten, misschien wel radicaal anders met alle gevolgen van dien voor de agrariërs en de weidevogels. Durven wij dit gesprek aan te gaan?

Het sociaal domein was voor ons allemaal een uitdaging met die enorme decentralisatie van overheidstaken in 2014. Zouden wij het geregeld krijgen? Zou er voldoende geld voor zijn? En wat verwachten burgers dan van ons? Nu een paar jaar verder kunnen we een deel van de balans opmaken. Deze coalitie heeft de decentralisatie uitstekend kunnen verwerken. Kwalitatief hebben wij het goed voor elkaar gekregen als ik uitga van het onderzoek “waar staat je gemeente” of van de adviezen die de Adviesraad Sociaal Domein ons verstrekt. GroenLinks ziet en hoort veel positieve kritieken op ons ouderen- en jeugdbeleid. Ook in debatten in de raad werken wij constructief samen met kwalitatief en inhoudelijk goede inbreng van zowel de coalitie als oppositiepartijen. Ik refereer bijvoorbeeld aan de eind oktober nog gehouden prima discussie over de schuldhulpverlening of eerder de jeugdzorg. Maar mijn fractie ergert zich wel aan de opstelling van de oppositiepartij VLW om vervolgens elk sociaal beleidsplan af te keuren op basis van de financiën. Dat verdienen onze burgers niet, want deze sociale voorzieningen zijn ook, en in sommige gevallen zelfs expliciet, bedoeld voor de sociaal zwakkeren in onze maatschappij. Er wordt van elk raadslid verwacht dat deze het beste voor heeft met onze inwoners en dat ook laat blijken bij het tot stand komen van besluitvorming die niet alleen op basis van financiën wordt bepaald.

En GroenLinks begrijpt die kritiek ook niet zo goed. De reserve WMO, jeugdhulp en participatie is gegroeid tot ruim 2,8 miljoen en biedt daarmee voldoende ruimte om goede keuzes te maken voor de komende jaren. GroenLinks wil wel dat dit en het komende college nu echt innovatieve voorstellen gaat maken op basis van de bestemmingsreserve Innovatie Sociaal Domein. De raad heeft deze bestemmingsreserve ingesteld en dat vraagt dus om voorstellen maatregelen. 

In de raad is regelmatig gevraagd om een overzicht van binnengehaalde subsidies. Daarin is onlangs nog voorzien. GroenLinks vraagt nu om de raad ook een overzicht te geven van de verstrekte subsidies. Wanneer kunnen wij dat verwachten? Wat ons betreft zou dat een bijlage bij de begroting kunnen zijn en/of een actueel overzicht op de website van de gemeente.

Ook heeft deze coalitie gevraagd aandacht te geven aan toerisme en de ontwikkeling van de Zaanoever. In de begroting zien wij geen extra impuls voor toerisme. Waarom niet? Toerisme kan toch ook een bijdrage leveren aan de economie in onze gemeente? En wat heeft de inhuur voor het Zaanoeverproject ons nou concreet opgeleverd? Kan het colleg daar iets over vertellen?

In hoofdstuk 4 van de begroting geeft het college aan dat het een vervolg gaat geven aan de nota maatschappelijk vastgoed. Dit vindt GroenLinks nou een voorbeeld waarbij participatie van burgers en instellingen gewenst of zelfs vereist is. In de kleine kernen moeten wij er juist voor waken dat de laatste stukjes maatschappelijk vastgoed verdwijnen. Door burgerinitiatieven aan te jagen kan dit ook. Hoe ziet het college dit?

En kan het college ons aangeven wanneer wij de inventarisatie van kunst in de openbare ruimte tegemoet kunnen zien? Onderhoud hiervan is ten aanzien van sommige objecten echt noodzakelijk.

In programma 5, de leefomgeving, staat vermeld dat het college een budget van 10.000 euro reserveert voor onderzoek naar elektrische laadplekken. GroenLinks is van mening dat een onderzoek niks toevoegt, extra laadpalen wel. Wij willen meer snelheid in het veranderen naar een duurzame schone wereld en dat kan met minder en eenvoudige regels. 

En de laatste vraag die GroenLinks het college heeft gesteld, heeft betrekking op het meerjaren onderhoudsplan voor bruggen, dat overigens op 31 oktober door de raad is aangenomen. Is er een peiling gehouden onder bewoners van de Orchisstraat/Watermuntstraat om te bepalen of vervanging van de duiker in de Koningsvarenstraat door een brug met enige doorvaarthoogte een alternatief zou kunnen zijn? Wellicht dat bewoners van die straten dan met een bootje het Zwet kunnen bereiken? Dat zou het woonplezier voor die buurt toch enigszins kunnen verhogen.

Dit was de beschouwing van GroenLinks op de begroting voor 2018 en verder. Een aantal vragen zijn tijdens de behandeling beantwoord, op andere vragen zullen wij het college kritisch volgen.