"Maar nu mag er ook een dikke streep onder. Ik ben het zat, heb weinig zin meer” was zijn antwoord. Iets later beurde hij wel weer op toen de kleinkinderen in geuren en kleuren kwamen vertellen hoe zij de jaarwisseling hadden beleefd.
Die aderverkalking is niet van de ene op de andere dag gekomen. Dat ging geleidelijk, ondanks dat Jan samen met zijn vrouw dagelijks ging fietsen of wandelen. Eigenlijk leefden zij altijd heel gezond, met de juiste aandacht voor rust, beweging en voeding. Maar verschillende bezoeken aan Specialisten in het ziekenhuis hebben bevestigd dat er weinig meer aan de aderverkalking te doen is. Een paar operaties met bypasses hebben geen oplossing geboden. Medicatie vergroot het gevaar voor bijwerkingen. En een been afzetten op 80-jarige leeftijd, dat is nogal iets. Kortom, de situatie is tamelijk uitzichtloos.
Gelukkig is er nu wel enig besef van acceptatie, zowel bij hemzelf als bij de rest van de familie. Dat het huis eindelijk aangepast moet worden aan een bewoner die de rest van zijn leven met hulpmiddelen moet leven. Of zelfs op korte termijn opgenomen moet worden in een verzorgingstehuis. En ook dat het leven eens eindigend kan zijn. En toch, toch zie je dan af en toe nog die twijfel: “Zal ik nog een second opinion aanvragen? Is er nog ergens een arts die een medische ingreep kent die nog niet eerder is geprobeerd?”. Een logische reactie die elke patiënt heeft. Je houdt je vast aan iedere strohalm die je toewuift.
In de politiek gaat dat ook zo. Om in de metafoor van zorg, ziekenhuis en patiënt te blijven, enkele gemeenten in Zaanstreek/Waterland zijn ook ziek. De gemeenteraden van de ziekenhuizen (gemeenten) in Waterland, Landsmeer, Oostzaan en Wormerland hebben door middel van coalitieakkoorden een set van afspraken gemaakt per ziekenhuis, daar een aantal Medisch Specialisten (wethouders) voor aangesteld en hen het vertrouwen geschonken om de afspraken uit het akkoord uit te voeren.
Deze Specialisten gingen op basis van die afspraken aan de slag maar kwamen geleidelijk tot de conclusie dat de patiënt toch wel heel serieus ziek is. Voortschrijdend inzicht noemen we dat. Het plakken van pleisters en het leggen van noodverbanden, het wegsnijden van overtollig vet en het verwijderen van goedaardige en kwaadaardige tumoren, het heeft allemaal niet geholpen. Er zijn te weinig financiën, de gereedschappen zijn niet toereikend, doorverwijzingen naar andere ziekenhuizen komen niet van de grond. Kortom, de vooruitzichten op herstel zijn en blijven somber. De adviezen maar ook de vraag om extra ondersteuning die de Specialisten tussentijds aan de raad hebben gestuurd, zijn tegen dovemans oren gericht. Natuurlijk wordt er wel de portemonnee getrokken. Of zie je hier en daar een gefronste wenkbrauw. Enkele raden zinnen zelfs op een nieuw onderzoek, een second opinion of komen met alternatieve genezing. Maar ze zeggen ook dat er niet gezeurd moet worden want 3 jaar geleden was er niets aan de hand.
In Waterland is een medisch specialist opgestapt. Hij kon niet meer instaan voor de kwaliteit van de zorg die hij moest leveren. In Landsmeer heeft het voltallig team van Specialisten bij de toezichthouder aan de bel getrokken. En nu heeft ook een medisch specialist van Oostzaan aangegeven dat het zo niet langer kan. Dat de zorg niet langer verleend kan worden. Dat er operaties zijn die uitgesteld moeten worden en dat de kwaliteit van de operaties afneemt en de risico’s op falen toenemen. Het zijn zorgwekkende geluiden die rechtstreeks vanuit de operatiekamer komen.
Maar de meerderheid van de gemeenteraden van Waterland, Oostzaan en Wormerland vinden het maar onzin. Zij verwijzen naar de afspraken uit het verleden en wensen zich niet in te laten met dwarse doctoren die om aandacht vragen. Waarmee zij eigenlijk de kritieke situatie waarin de patiënt zich bevindt bagatelliseren of zelfs negeren. En als de zorg ons één ding heeft geleerd is dat je de zorg voor een ernstig zieke patiënt nooit moet verwaarlozen. Want dan is uitzicht op herstel verdwenen en komt de patiënt gewoon te overlijden.
De vraag die zich nu voordoet is wie de échte specialist is? Is dat de raad? Heeft die het vermogen om alles te controleren, op waarde te schatten en de juiste besluiten te nemen? Lukt dat met een paar uur vergaderen per maand? Zitten zij voldoende dicht op de materie om te kunnen beoordelen dat de pleisters, noodverbanden en medische ingrepen van voldoende kwaliteit zijn? En dat geld alles kan oplossen?
Of is het de Specialist? Die elke dag in de operatiekamer staat en aan het eind van die dag moet concluderen dat de patiënt ongeneeslijk ziek is? Of op zijn minst zeer ernstig gehandicapt verder door het leven zal moeten? Of grote kans loopt binnenkort te overlijden?
Waar is de aanvaarding, de acceptatie? Gaan we nog voor een second opinion? Een levensrekkende operatie die de kwaliteit van leven ernstig zal verslechteren? Een ethische discussie voeren over de kwaliteit van leven van een patiënt voor wie de langste tijd van leven achter zich ligt? En hoe lang heeft de patiënt nog? Of gaan we nadenken hoe we de patiënt een zo goed mogelijk eind van het leven kunnen geven? Een waardig afscheid organiseren, de uitvaart en de erfenis bij leven en in goed overleg met elkaar regelen? Dat is toch wat je elke ernstig zieke zou willen geven?
Kom op raadsleden, ga eens het echte goede gesprek met de specialisten aan. En durf de patiënt het echte verhaal te vertellen, neem hem serieus. De patiënt is ernstig ziek en verdient beter. Voor het te laat is.
Namens Jan en mijzelf wens ik u allen een wijs en gezond 2021
Harold Halewijn
"Specialist" Wormerland